Η Επανορθωτική Δικαιοσύνη είναι μια προσέγγιση της δικαιοσύνης, η οποία δίνει έμφαση στις ανάγκες των θυμάτων, των δραστών αλλά και ολόκληρης της κοινότητας (οικογένειας, επιχείρησης, οργανισμού κλπ) μέσα στην οποία συνέβη ένα επιζήμιο / βίαιο περιστατικό. Στόχος της είναι η ανάληψη ευθύνης από τον δράστη και η επανόρθωση της ζημίας που προκλήθηκε, ώστε να επανέλθει ισορροπία, με συμμετοχικές διαδικασίες και τρόπο που να ικανοποιεί τις ανάγκες όλων των ανθρώπων που επηρεάστηκαν από ό,τι συνέβη.

Η Επανορθωτική Δικαιοσύνη μπορεί να λειτουργήσει εναλλακτικά ή συμπληρωματικά με τη “παραδοσιακή” δικαιοσύνη, η οποία εστιάζει κυρίως στην τιμωρία του παραβάτη.

Οι επανορθωτικές πρακτικές βασίζονται σε μια θεμελιώδη αρχή, ότι δηλαδή είμαστε ευτυχέστεροι, πιο συνεργατικοί και πιο αποδοτικοί κι ότι είναι πιθανότερο να παράγουμε θετική αλλαγή όταν αυτοί που ασκούν κάποιας μορφής εξουσία επάνω μας, κάνουν πράγματα μαζί μας, αντί σε εμάς ή για εμάς. Έτσι, οι επανορθωτικές πρακτικές στοχεύουν όχι μόνο στην αντιμετώπιση και επανόρθωση μιας επιζήμιας ή /και παραβατικής συμπεριφοράς αλλά και στην πρόληψη και επίλυση των συγκρούσεων και επιζήμιων συμπεριφορών.

Η Επανορθωτική Δικαιοσύνη και οι επανορθωτικές πρακτικές περιλαμβάνουν τη διαμεσολάβηση θύματος – θύτη, τους επανορθωτικούς διαλόγους σε κύκλο και άλλες διαδικασίες πρόληψης ή επίλυσης συγκρούσεων και εφαρμόζονται:

  • στις επιχειρήσεις
  • στα σχολεία
  • στην κοινότητα
  • σε δικαστικές διαδικασίες
  • στις φυλακές

Η Επανορθωτική Δικαιοσύνη και οι επανορθωτικές πρακτικές ξεκίνησαν να εφαρμόζονται σε χώρες τις Ευρώπης, της Αμερικής και της Ωκεανίας ήδη από το 1970 και τα έως τώρα στατιστικά στοιχεία σημειώνουν σημαντική μείωση των βίαιων ή / και παραβατικών, τόσο σε ενήλικες όσο και σε ανηλίκους. Μάλιστα, όλοι όσοι έρχονται σε επαφή με επανορθωτικές πρακτικές έχουν σημαντικά μικρότερες πιθανότητες να επιδείξουν βίαιη ή / και παραβατική συμπεριφορά στο μέλλον.